ТОШКЕНТ, 14 ноябрь. /"Дунё" АА/. Бугун Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев уч кунлик давлат ташрифи билан Ўзбекистонга келади, деб хабар қилмоқда "Дунё" АА мухбири.

Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев 14–16 ноябрь кунлари давлат ташрифи билан Ўзбекистонда бўлади. 

Икки мамлакат мустақиллигининг дастлабки йилларидан бошлаб ўзаро ҳурмат, яхши қўшничилик ва умумий стратегик манфаатларга асосланган мустаҳкам алоқалар шаклланди.

Ўзбекистон ва Қозоғистон ўртасида дипломатик муносабатлар эса 1992 йил 23 ноябрда ўрнатилди.

Сўнгги йилларда амалга оширилган олий даражадаги ташрифлар икки томонлама муносабатлар тарихида муҳим ва муҳим воқеаларга айланди.

Масалан, 2017 йил 22-23 март кунлари Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Қозоғистонга давлат ташрифи мамлакатларимиз ўртасидаги муносабатларда мутлақо янги, сифат жиҳатдан юқори босқични бошлаб берди.

Бунга жавобан, Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаев 2019 йил 14-15 апрель кунлари Ўзбекистонга давлат ташрифи билан келди. Кейинги йилларда давлат раҳбарлари бир неча бор учрашдилар. Хусусан, Ўзбекистон Президенти 2021 йил 5-6 декабрь кунлари Остонага ташриф буюрди. Қозоғистон Президенти эса 2022 йил 21-22 декабрь кунлари ташриф билан Тошкентда бўлди. Ўзбекистон Президенти 2024 йил 7-9 август кунлари Қозоғистонга навбатдаги давлат ташрифини амалга оширди.

Бундан ташқари, икки давлат раҳбарлари 2023 йил 3 мартда Чимкентда, 2024 йил 5 апрелда Хивада ва жорий йил 29 мартда Олмаотада учрашдилар.

2025 йил жуда сермаҳсул бўлди: Қозоғистон Президенти 2025 йил 3-4 апрель кунлари "Марказий Осиё-Европа Иттифоқи" саммитида иштирок этиш учун Самарқандга ташриф буюрди, Ўзбекистон Президенти эса май ва июнь ойларида "Марказий Осиё-Италия" ва "Марказий Осиё-Хитой" саммитларида иштирок этиш учун икки марта Остонага ташриф буюрди.

2018 йилда Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг Маслаҳат учрашувлари механизми алоҳида аҳамиятга эга. Ушбу майдон минтақавий сиёсатни мувофиқлаштириш бўйича ўзига хос платформага айланди, бу орқали Ўзбекистон ва Қозоғистон Марказий Осиёда барқарорлик ва барқарор ривожланишни таъминлашга ягона ёндашувни намойиш этаётир.

Минтақавий ташаббусларни биргаликда амалга ошириш ўзаро ишончни мустаҳкамлашга, иқтисодий ва транспорт алоқаларининг самарадорлигини оширишга ҳамда гуманитар алоқаларни чуқурлаштиришга ёрдам беради.

Ташқи ишлар вазирликлари ўртасидаги фаол ҳамкорлик сиёсий мулоқотни мустаҳкамлашнинг муҳим воситасидир. Ўзбекистон ва Қозоғистон ташқи сиёсат идоралари мунтазам равишда БМТ, МДҲ, ШҲТ, ИҲТ, ТДТ ва бошқа кўп томонлама ташкилотлар доирасидаги ҳамкорликни ўз ичига олган икки томонлама ва минтақавий масалалар бўйича сиёсий маслаҳатлашувлар ўтказиб туради.

2023–2025 йилларда Тошкент ва Остона шаҳарларида икки мамлакат ташқи сиёсат идоралари ўртасида мунтазам маслаҳатлашувлар бўлиб ўтди. Улар давомида томонлар ҳамкорликни чуқурлаштириш истиқболлари, минтақавий хавфсизлик масалалари ва иқтисодий лойиҳаларни жадаллаштириш масалаларини муҳокама қилди.

1997 йилдан бери Ўзбекистон ва Қозоғистон ўртасида Икки томонлама ҳамкорлик бўйича қўшма ҳукуматлараро комиссия фаолият юритмоқда. 2019 йилдан бери унга икки мамлакат Бош вазирлари ҳамраислик қилиб келмоқда. Халқаро ҳамкорлик кенгашининг энг сўнгги, 22-йиғилиши 2025 йил 22–23 октябрь кунлари Хива шаҳрида бўлиб ўтди.

2021 йилдан бери Бош вазирлар иштирокида 17 та тадбир, жумладан, ўзаро ташрифлар, шунингдек, Ўзбекистон томони ЕОИИ йиғилишлари ва йиллик "Рақамли Олмаота" форумларида қатнашди.

Бундан ташқари, 2018 йилда ҳудудлараро ҳамкорлик механизми — Ўзбекистон ва Қозоғистон ҳудудлараро форуми ишга туширилди. Тўртинчи форум 2024 йил 20-21 октябрь кунлари Самарқандда ўтказилди, бешинчиси эса 2026 йилда Қозоғистонда ўтказилиши режалаштирилган.

Парламентлараро ҳамкорлик сиёсий мулоқотнинг муҳим таркибий қисмидир. Ўзбекистон Президентининг 2017 йил март ойида Қозоғистонга давлат ташрифи давомида икки мамлакат Сенатлари ўртасида Ҳамкорлик меморандуми имзоланди. 2018 йил 26 ноябрда Ўзбекистон Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Қозоғистон Парламенти Мажлиси ўртасида худди шундай ҳужжат имзоланди.

2020 йилда Ўзбекистонда Қозоғистон Парламенти билан ҳамкорлик бўйича комиссияси тузилди. Қайд этиш жоизки, Қозоғистон парламентининг иккала палатасида ҳам ўзаро ҳамкорлик гуруҳлари фаолият юритмоқда.

2022 йилда Олий Мажлис Қонунчилик палатаси Спикери Нуриддин Исмоиловнинг Қозоғистонга ташрифи давомида томонлар Парламентлараро ҳамкорлик кенгашини тузиш тўғрисидаги битимни имзоладилар. Ўшандан бери қўшма учрашувлар, делегациялар алмашинуви ва халқаро парламент форумларида иштирок этиш мунтазам равишда ўтказиб келинмоқда.

2025 йил 7 апрелда Қозоғистон Парламенти Мажлиси раиси Эрлан Кошанов Парламентлараро иттифоқнинг 150-Ассамблеясида иштирок этиш учун Тошкентга ташриф буюрди ва Президент Шавкат Мирзиёев томонидан қабул қилинди.

Жорий йилнинг 18-19 август кунлари Олий Мажлис Сенати раиси Танзила Нарбаева расмий ташриф билан Қозоғистонга борди ва Президент Қасим-Жомарт Тоқаев томонидан қабул қилинди. Шунингдек,  Қозоғистон парламентининг иккала палатаси раҳбарлари билан учрашди ҳамда Илмий ва ижодий зиёлиларнинг биринчи форумида иштирок этди.

Мунтазам парламентлараро алоқалар нафақат сиёсий ишончни мустаҳкамлайди, балки иқтисодий, ижтимоий ва экологик ривожланишга қаратилган қонунчилик ташаббусларини мувофиқлаштиришни ҳам таъминлайди.

Қозоғистон Ўзбекистоннинг учта энг йирик ташқи савдо шерикларидан бири ҳисобланади. 2024 йилда Ўзбекистоннинг Қозоғистон минтақавий савдо айланмасидаги улуши 55,8 фоизни ташкил этди.

2022 йилда икки мамлакат Бош вазирлари ўринбосарлари раислигида Қўшма лойиҳаларни мониторинг қилиш ва импорт ўрнини босиш бўйича ҳукуматлараро ишчи гуруҳи тузилди.

Маданий ва гуманитар соҳалардаги ҳамкорлик 1994 йил 10 январдаги ҳукуматлараро келишувга асосланади. Сўнгги йилларда маданий алоқаларни мустаҳкамлаш учун ўнлаб тадбирлар, жумладан, кўргазмалар, фестиваллар, гастрол сафарлари ва форумлар ташкил этилди.

2023 йилда Самарқанд ва Бухорода Қозоғистон маданият кунлари, 2024 йилда эса Остона ва Олмаотада Ўзбекистон маданият кунлари бўлиб ўтди.

Туризм соҳасидаги шерикликка алоҳида эътибор қаратилмоқда. Ўзбекистон ва Қозоғистон Буюк ипак йўли бўйлаб сайёҳлик йўналишларини биргаликда тарғиб қилмоқда. Бу эса маданий алмашинувни осонлаштиради, хорижий сайёҳларни жалб қилади ва янги иш ўринларини яратяпти. Шунингдек, зиёрат туризми фаол ривожланмоқда, икки мамлакат фуқаролари ва хорижий меҳмонлар учун қўшма турпакетлари ташкил этилмоқда.

Таълим ва фан соҳасидаги яқин шериклик гуманитар алоқаларни ривожлантиришда муҳим роль ўйнайди. Университетлар ўртасида академик алмашинув кенгайиб бормоқда ва икки томонлама диплом бериш дастурлари доирасида таҳсил олаётган талабалар сони ортиб бормоқда. Қозоғистонда Ўзбекистон университетларининг филиаллари, Ўзбекистонда эса Қозоғистон олий таълим муассасаларининг филиаллари муваффақиятли фаолият юритмоқда.

Хулоса қилиб айтганда, Ўзбекистон ва Қозоғистон ўзаро ишонч, очиқлик ва қўллаб-қувватлашга асосланган стратегик шериклик ва иттифоқлик моделини намойиш этмоқда. Икки томонлама муносабатлар сиёсат ва иқтисодиётдан тортиб маданият ва таълимгача бўлган барча асосий соҳаларни қамраб олади.

Давлат раҳбарлари томонидан илгари сурилган ташаббуслар алоқаларни янада мустаҳкамлаш ва узоқ муддатли лойиҳаларни амалга ошириш учун мустаҳкам пойдевор яратмоқда. Икки мамлакатнинг минтақавий ва халқаро форматларда – Марказий Осиё раҳбарларининг Маслаҳат учрашувлари, ШҲТ, МДҲ, ИҲТ ва бошқа ташкилотлар доирасидаги иштироки минтақада тараққиёт, хавфсизлик ва барқарор ривожланишни таъминлашдаги ролини кучайтиради.

Бугунги кунда Ўзбекистон-Қозоғистон муносабатлари ўзаро ҳамкорликнинг янги даражасига кўтарилмоқда. Бу Марказий Осиёнинг қардош халқлари иттифоқи кучли салоҳиятга эга эканлигини ва бутун минтақа учун таянч бўлиб хизмат қилишини тасдиқлайди. Шу нуқтаи назардан, Қозоғистон Президенти Қасим-Жомарт Тоқаевнинг Ўзбекистонга бўлажак ташрифи яхши қўшничилик муносабатлари тарихида янги саҳифа очади ва икки мамлакатнинг биргаликдаги саъй-ҳаракатлари Марказий Осиё минтақасини тинчлик, барқарор ривожланиш ва фаровонлик маконига айлантиришга ҳисса қўшади.

Сурат Ўзбекистон Президенти матбуот хизмати архивидан олинган