ВАШИНГТОН, 24 сентябрь. /"Дунё" АА/. Америка Қўшма Штатларининг оммабоп "The Times of Central Asia" онлайн платформасида "Ўзбекистон – АҚШ: экологик тоза ва энергия тежамкор сармояларнинг янги даври" сарлавҳали мақола эълон қилинди, деб хабар қилмоқда "Дунё" АА мухбири.

"Бугунги кунда экологик тоза ва энергия тежамкор лойиҳалар нафақат мода тенденциясига, балки глобал рақобатбардошлик омилига айланди. Бир пайтлар ресурсга асосланган энергетика тизимига эга ва замонавий технологияларни ўзлаштириш имкониятлари чекланган давлат сифатида қаралган Ўзбекистон эндиликда "яшил" сармоя ва инновациялар марказига айланиб бормоқда", – дея таъкидланган материалда.

Бу жараёнда энергетика ва экологиядан тортиб молия, таълим ва маданиятгача бўлган асосий соҳаларни ўз ичига олган АҚШ билан стратегик ҳамкорлик алоҳида ўрин тутади. Соф ва инновацион лойиҳалар Ўзбекистон-Америка муносабатларининг ўзига хос белгисига айланиб, ХХI асрда ҳамкорликнинг янги моделини шакллантирмоқда.

"Ўзбекистон "яшил" келажак сари дадил қадам ташламоқда. 2018 йилда қайта тикланадиган энергия манбалари электр энергияси ишлаб чиқаришнинг бир фоиздан камроғини ташкил қилган бўлса, 2025 йилнинг январидан июлигача қайта тикланадиган манбалар мамлакатдаги умумий электр энергиясининг 20,3 фоизини таъминлади. Бу ҳажм 3,6 миллиард куб метр табиий газ тежаб, 2,2 миллион тоннадан ортиқ зарарли чиқиндиларнинг олдини олди. Ҳар куни қайта тикланадиган манбалар ҳозирда тахминан 26,7 миллион кВт/соат ишлаб чиқаради – бу 7,28 миллион хонадоннинг ярим йил давомида ёки бутун йил давомида 3,64 миллион уйнинг эҳтиёжларини қоплаш учун етарли. Айни пайтда республиканинг 10 та ҳудудида умумий қуввати 4,5 ГВт дан ортиқ бўлган 10 та қуёш ва 4 та шамол станциялари фаолият кўрсатмоқда", – дея маълум қилинган нашрда.

Таъкидланишича, Ўзбекистон-АҚШ ҳамкорлигининг асосий йўналиши "яшил" энергияга айланди. 2025 йилда Allied Green Ammiak (AGA) АҚШнинг "Plug Power" компанияси билан биргаликда барқарор авиация ёқилғиси, "яшил" дизель ва карбамид ишлаб чиқариш бўйича йирик лойиҳани эълон қилди. Режага келажакдаги мажмуа учун қуввати 2 ГВтгача бўлган электролизаторлар етказиб бериш киради. Якуний сармоявий қарор 2025 йил охиригача қабул қилиниши кутилмоқда ва лойиҳа аллақачон Марказий Осиё учун энг муҳим ташаббуслардан бири сифатида тан олинган.

"Саноат газлари ва водород энергетикаси бўйича жаҳон етакчиси "Air Products" Ўзбекистон-Америка ҳамкорлигида алоҳида ўрин тутади. Қашқадарё вилоятида компания умумий қиймати қарийб 1 миллиард долларлик газдан суюқликка ўтказиш бўйича кенг кўламли лойиҳада иштирок этмоқда. Мажмуа йилига 1,5 миллион тоннага яқин синтетик ёқилғи, жумладан, дизель, реактив керосин ва нафта ишлаб чиқаришга мўлжалланган. Унинг тузилиши ҳаво ажратиш бирликлари, автотермик ислоҳотчилар ва водород ишлаб чиқариш қувватларини ўз ичига олади. Ушбу лойиҳа АҚШ технологиялари Ўзбекистон энергетика соҳасини қандай ўзгартираётганига ёрқин мисол бўлди.

Экологик кун тартиби молия билан чамбарчас боғлиқ. Активлари 1,7 миллиард доллар бўлган Ўзбекистон Миллий инвестиция жамғармаси АҚШнинг "Franklin Templeton" компанияси бошқарувига ишониб топширилди. Жамғарма мамлакат тарихида биринчи марта халқаро листингга - Америка молия институтларига ишонч рамзи ва "яшил" лойиҳаларга сармоя киритиш учун янги ресурсга тайёрланмоқда.

"Қишлоқ хўжалиги Ўзбекистон-Америка ҳамкорлигининг асосий йўналишларидан бири бўлиб, Жиззах вилоятидаги "Silverleafe" агрокластери бунга ёрқин мисол бўла олади, – дейилган материалда. – Ушбу лойиҳа мамлакат агросаноат мажмуасини модернизация қилиш тимсолига айланди. АҚШ сармоялари пахтачилик ва унга тегишли экин етиштиришни сифат жиҳатидан янги босқичга кўтариб, нозик деҳқончилик технологиялари, замонавий суғориш тизимлари ва инновацион "John Deere" ускуналарини жорий этиш имконини берди".

"The Times of Central Asia", шунингдек, умумий қиймати 25 миллион доллар бўлган "All Children Succeeding" (ACS) лойиҳаси инклюзив бошланғич таълимни ривожлантиришга қаратилгани ҳақида ёзган.