VASHINGTON, 24-sentabr. /"Dunyo" AA/. Amerika Qo'shma Shtatlarining ommabop "The Times of Central Asia" onlayn platformasida "O'zbekiston – AQSh: ekologik toza va energiya tejamkor sarmoyalarning yangi davri" sarlavhali maqola e'lon qilindi, deb xabar qilmoqda "Dunyo" AA muxbiri.

"Bugungi kunda ekologik toza va energiya tejamkor loyihalar nafaqat moda tendensiyasiga, balki global raqobatbardoshlik omiliga aylandi. Bir paytlar resursga asoslangan energetika tizimiga ega va zamonaviy texnologiyalarni o'zlashtirish imkoniyatlari cheklangan davlat sifatida qaralgan O'zbekiston endilikda "yashil" sarmoya va innovatsiyalar markaziga aylanib bormoqda", – deya ta'kidlangan materialda.

Bu jarayonda energetika va ekologiyadan tortib moliya, ta'lim va madaniyatgacha bo'lgan asosiy sohalarni o'z ichiga olgan AQSh bilan strategik hamkorlik alohida o'rin tutadi. Sof va innovatsion loyihalar O'zbekiston-Amerika munosabatlarining o'ziga xos belgisiga aylanib, XXI asrda hamkorlikning yangi modelini shakllantirmoqda.

"O'zbekiston "yashil" kelajak sari dadil qadam tashlamoqda. 2018-yilda qayta tiklanadigan energiya manbalari elektr energiyasi ishlab chiqarishning bir foizdan kamrog'ini tashkil qilgan bo'lsa, 2025-yilning yanvaridan iyuligacha qayta tiklanadigan manbalar mamlakatdagi umumiy elektr energiyasining 20,3 foizini ta'minladi. Bu hajm 3,6 milliard kub metr tabiiy gaz tejab, 2,2 million tonnadan ortiq zararli chiqindilarning oldini oldi. Har kuni qayta tiklanadigan manbalar hozirda taxminan 26,7 million kVt/soat ishlab chiqaradi – bu 7,28 million xonadonning yarim yil davomida yoki butun yil davomida 3,64 million uyning ehtiyojlarini qoplash uchun yetarli. Ayni paytda respublikaning 10 ta hududida umumiy quvvati 4,5 GVt dan ortiq bo'lgan 10 ta quyosh va 4 ta shamol stansiyalari faoliyat ko'rsatmoqda", – deya ma'lum qilingan nashrda.

Ta'kidlanishicha, O'zbekiston-AQSh hamkorligining asosiy yo'nalishi "yashil" energiyaga aylandi. 2025-yilda Allied Green Ammiak (AGA) AQShning "Plug Power" kompaniyasi bilan birgalikda barqaror aviatsiya yoqilg'isi, "yashil" dizel va karbamid ishlab chiqarish bo'yicha yirik loyihani e'lon qildi. Rejaga kelajakdagi majmua uchun quvvati 2 GVtgacha bo'lgan elektrolizatorlar yetkazib berish kiradi. Yakuniy sarmoyaviy qaror 2025-yil oxirigacha qabul qilinishi kutilmoqda va loyiha allaqachon Markaziy Osiyo uchun eng muhim tashabbuslardan biri sifatida tan olingan.

"Sanoat gazlari va vodorod energetikasi bo'yicha jahon yetakchisi "Air Products" O'zbekiston-Amerika hamkorligida alohida o'rin tutadi. Qashqadaryo viloyatida kompaniya umumiy qiymati qariyb 1 milliard dollarlik gazdan suyuqlikka o'tkazish bo'yicha keng ko'lamli loyihada ishtirok etmoqda. Majmua yiliga 1,5 million tonnaga yaqin sintetik yoqilg'i, jumladan, dizel, reaktiv kerosin va nafta ishlab chiqarishga mo'ljallangan. Uning tuzilishi havo ajratish birliklari, avtotermik islohotchilar va vodorod ishlab chiqarish quvvatlarini o'z ichiga oladi. Ushbu loyiha AQSh texnologiyalari O'zbekiston energetika sohasini qanday o'zgartirayotganiga yorqin misol bo'ldi.

Ekologik kun tartibi moliya bilan chambarchas bog'liq. Aktivlari 1,7 milliard dollar bo'lgan O'zbekiston Milliy investitsiya jamg'armasi AQSHning "Franklin Templeton" kompaniyasi boshqaruviga ishonib topshirildi. Jamg'arma mamlakat tarixida birinchi marta xalqaro listingga - Amerika moliya institutlariga ishonch ramzi va "yashil" loyihalarga sarmoya kiritish uchun yangi resursga tayyorlanmoqda.

"Qishloq xo'jaligi O'zbekiston-Amerika hamkorligining asosiy yo'nalishlaridan biri bo'lib, Jizzax viloyatidagi "Silverleafe" agroklasteri bunga yorqin misol bo'la oladi, – deyilgan materialda. – Ushbu loyiha mamlakat agrosanoat majmuasini modernizatsiya qilish timsoliga aylandi. AQSH sarmoyalari paxtachilik va unga tegishli ekin yetishtirishni sifat jihatidan yangi bosqichga ko'tarib, nozik dehqonchilik texnologiyalari, zamonaviy sug'orish tizimlari va innovatsion "John Deere" uskunalarini joriy etish imkonini berdi".

"The Times of Central Asia", shuningdek, umumiy qiymati 25 million dollar bo'lgan "All Children Succeeding" (ACS) loyihasi inklyuziv boshlang'ich ta'limni rivojlantirishga qaratilgani haqida yozgan.