ФАРҒОНА, 16 октябрь /"Дунё" АА/. Стокгольм халқаро тинчлик мууаммолари тадқиқоти институтининг Иқлим ўзгариши ва хавфлар дастури илмий ходими, доктор Барбара Магальяйнс Тейшейра "Дунё" АА учун интервьюсида 15-16 октябрь кунлари бўлиб ўтаётган "Фарғона водийси: тинчлик ва тараққиёт йўлида бирдамлик" мавзусидаги Фарғона тинчлик форумининг биринчи йиғилиши ҳақидаги фикрини билдирди:

– Тарихга назар ташлайдиган бўлсак, Фарғона водийси ҳамиша атроф-муҳит, табиий бойликлар, чегаралар кескинлик ўчоғига айланган жой бўлиб келган. Аммо бугун биз бу можаро ўчоғи тинчлик маконига айланганини кўриб турибмиз.

Менинг тадқиқотим иқлим ўзгариши ва табиий ресурсларни бошқариш масалаларига қаратилган ва Фарғона водийси бундай ўзгаришларга қандай эришиш мумкинлигининг ажойиб намунасидир, деб ҳисоблайман: ресурслар, атроф-муҳит, сув ва дарёлар авваллари можароларга сабаб бўлган бўлса, энди улар ҳамкорлик ва тинчлик учун асосга айланиши мумкин.

Бугун дунёда кескинлик кучайиб, кўплаб можаролар бошдан кечираётган бир пайтда Фарғона водийсидаги учта ҳукуматнинг қарама-қаршиликдан воз кечиб, тинчлик, ҳамкорлик ва ишончни мустаҳкамлашга эътибор қаратиш ҳақидаги қарори бутун дунё учун ҳақиқий намунадир.

Энди бизга нима ишлаётганини кўрсатадиган илҳомлантирувчи ҳикоялар керак. Иқлим ўзгариши ва экологик муаммолар ҳақида гапирганда, уларни ҳал қилишнинг ягона йўли тинчлик ва ҳамкорликдир. Тинчлик, аслида, энг яхши иқлим сиёсатидир. Тинчлик ўрнатиш орқали биз нафақат жамоалар узоқ вақтдан бери давом этиб келаётган зиддиятлар ва бўлинишларни қандай енгиб ўтишини кўрсатибгина қолмай, балки нафақат Фарғона водийсида, балки бутун Марказий Осиёда иқлим ўзгариши таъсиридан жиддий азият чекаётган минтақада иқлим ҳаракати учун мустаҳкам пойдевор яратамиз.

Тинчлик ва ҳамкорлик учун макон яратиш орқали биз бир вақтнинг ўзида иқлимни самарали ҳал қилиш учун имкониятлар яратамиз. Бу ҳақиқатан ҳам илҳомлантирувчи ва умид берувчи ўзгаришлар лаҳзасидир.

Менинг бугунги нутқим айнан мана шу — трансформация ҳақида бўлди. Мен, айниқса, иқлим ўзгариши каби, экологик муаммолар ҳам чегара билмаслигини таъкидлашни истардим. Менимча, тинчлик ҳам барча чегаралардан ошиб кетиши керак.

Фарғона водийси халқлари ўртасидаги ушбу янги мулоқот ва ҳамкорлик орқали иқлим ўзгаришига қарши курашиш уларнинг биргаликдаги фаолиятининг марказий мавзусига айланади, деб умид қиламан.

 Бу минтақа улкан салоҳиятга эга – одамлар билим, тажриба ва анъаналарни алмашишлари мумкин. Фарғона водийсининг тарихи буюк: бу ерда қадимдан табиат билан ҳамнафас яшаб, барқарор қишлоқ хўжалиги ва экологик амалиётлардан фойдаланган жамоалар яшаган. Бу ушбу тажрибага таяниш, иқлим бўйича ташаббусларни ривожлантириш ва улар орқали барқарор тинчликни мустаҳкамлаш учун ажойиб имкониятдир.

Фарғона водийси ҳақида илк бор ўн йил аввал эшитган эдим, ўшанда билганларим асосан можаро ва кескинлик ҳақида эди. Шундай экан, бугун бу ерда бўлиб, тинчликни нишонлаётганимиздан ниҳоятда хурсандман.

Фарғона водийси можародан тинчликка қадар узоқ йўлни босиб ўтди. Бу мен учун алоҳида мавзу. Бу ернинг одамлари ҳам ажойиб. Менга одамлар билан учрашиш жуда ёқди ва мен минтақанинг келажагига катта умид ва ишонч билан қарайман.