БУДАПЕШТ, 26 октябрь. /"Дунё" АА/. Венгрия халқаро муносабатлар институти катта маслаҳатчиси ва катта илмий ходими, Иштван Сечени номидаги университет профессори Ласло Васа "Дунё" АА учун интервьюсида Президент Шавкат Мирзиёевнинг Брюсселга буюрган ташрифи якунлари ва Ўзбекистон билан Европа Иттифоқи ўртасида имзолаган Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битимнинг аҳамияти ҳақидаги фикрларини билдирди:

– Президент Шавкат Мирзиёевнинг Брюсселга расмий ташрифи Ўзбекистон ташқи сиёсатини диверсификация қилиш ва унинг Европа билан муносабатларини мустаҳкамлашда муҳим босқич бўлди. Ташрифдан кўзланган асосий мақсад Ўзбекистон билан Европа Иттифоқи ўртасида янги Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битимни имзолашдан иборат бўлиб, у икки томонлама чегарадан ташқарида ҳам кенгроқ минтақавий ва стратегик аҳамиятга эга. Бу ҳаракат Ўзбекистоннинг халқаро алоқаларини кенгайтириш, ислоҳотлар борасидаги ютуқларни намойиш этиш ва Марказий Осиёнинг динамик геосиёсий муҳитида ўз таъсирини кучайтириш ниятидан далолат беради.

Президент Шавкат Мирзиёев 2016 йилдан буён Ўзбекистонни замонавий, прагматик ва ислоҳотчи давлат сифатида кўрсатиб, унинг халқаро имиджини ўзгартиришга ҳаракат қилмоқда. Мамлакатда унинг маъмурияти иқтисодиётни либераллаштириш ва маъмурий модернизацияни бошлади. Халқаро миқёсда Россия, Хитой ва Ғарб давлатлари билан муносабатларни мувозанатлаштиришга қаратилган кўп векторли ташқи сиёсат йўлга қўйилди.

Шу нуқтаи назардан, Брюсселга ташриф Европа билан алоқаларни чуқурлаштиришда муҳим қадамдир.

Дипломатик нуқтаи назардан, ташриф Ўзбекистоннинг ўзини ишончли ва конструктив шерик сифатида кўрсатиш истагини таъкидлайди. ЕИ Ўзбекистоннинг энг йирик савдо ҳамкорларидан бири бўлиб қолмоқда. Энергетика, рақамлаштириш, транспорт алоқаси ва таълим каби соҳалардаги ҳамкорликни чуқурлаштириш сезиларли иқтисодий фойда келтириши мумкин. Қолаверса, Европа траекторияси Тошкентга Россия ва Хитойга қарамлигини, хусусан, геосиёсий тарқоқлик ва анъанавий савдо йўлларини мураккаблаштирадиган санкциялар режими шароитида мувозанатлаш имконини беради. Шу маънода Бельгияга ташриф ҳам стратегик диверсификациядан дарак беради.

Европа учун, айниқса, Брюсселда жойлашган Европа Иттифоқи институтлари учун Ўзбекистон Президентининг ташрифи аҳамияти кам эмас. Марказий Осиё Евроосиё чорраҳасида жойлашганлиги ва Европани Осиё билан боғловчи янги савдо ва энергетика йўлакларида потенциал роли туфайли яна стратегик манфаатлар минтақасига айланди.

Минтақадаги энг кўп аҳолига эга, энг бой ва марказда жойлашган давлатлардан бири – Ўзбекистон билан алоқаларни мустаҳкамлаш ЕИга Марказий Осиёда "Глобал дарвоза" стратегиясини мустаҳкамлаш имкониятини беради.

Минтақавий нуқтаи назардан қараганда, Ўзбекистон етакчисининг Европа билан алоқаларни ривожлантиришга қаратилган саъй-ҳаракатлари Марказий Осиё давлатлари ўртасида глобал ноаниқлик шароитида янада хилма-хил ҳамкорликни ривожлантириш тенденциясини акс эттиради.

Венгрия ва бошқа Марказий Европа давлатлари учун ҳам бу ташриф алоҳида аҳамиятга эга. Венгрия "Шарққа очилиш" сиёсати доирасида Марказий Осиёда дипломатик ва иқтисодий алоқаларини ривожлантирмоқда ва Ўзбекистон бу стратегияда асосий ҳамкорга айланди. ЕИ ва Ўзбекистон ўртасидаги муносабатларни мустаҳкамлаш венгрия компаниялари учун, хусусан, "яшил" энергия, транспорт ва рақамли ривожланиш каби соҳаларда янги имкониятлар очиши мумкин. Бу, шунингдек, Венгриянинг ЕИ ва Марказий Осиё ўртасида кўприк бўлиб хизмат қилиш мақсадини қўллаб-қувватлайди. Будапешт сўнгги йилларда бу ролни фаол илгари сурди.

Бироқ, бу дипломатик саъй-ҳаракатларнинг муваффақияти янги Кенгайтирилган шериклик ва ҳамкорлик тўғрисидаги битим қанчалик самарали амалга оширилиши ва Ўзбекистоннинг ислоҳотларни давом эттириш мажбуриятига боғлиқ бўлади.

Ташриф шунчаки расмий тадбир эмас – бу Ўзбекистоннинг Европа билан яқин муносабатлари йўлидаги муҳим қадамдир ва Марказий Осиёнинг Евроосиё минтақасида ўсиб бораётган ролини таъкидлайди. ЕИ учун бу ташриф Марказий Осиёда тинчлик ва яхши алоқалар унинг кенгроқ стратегик мақсадлари учун муҳим эканлигини эслатиб туради.